دانلود پاورپوینت با موضوع اهمیت کسب و کار در اسلام،
در قالب ppt و در 13 اسلاید، قابل ویرایش.
بخشی از متن پاورپوینت:
مقدمه
کار و تلاش اقتصادی، افزون بر نقش مثبت در تعالی شخصیت انسان و کسب درآمد، توسعه و پیشرفت جامعه را به دنبال دارد. کار، منشأ اصلی تولید ثروت است. در بینش و تفکر اسلامی، کار خلاّق و مولد، منشأ کسب مال و درآمد و کلید استفاده از منابع طبیعی و خدادادی است. منطق فطرت نیز برای پدیدآورنده یک شیء، حق تصرف در آن را می‌پذیرد و او را مالک می‌شناسند. به همین جهت مالک اصلی و حقیقی همه موجودات، خداست. در بینش اسلامی، هر انسانی پس از کار مولد و مفید روی مواد طبیعت، می‌تواند مالک کالای تولید شده باشد و هیچ کس حق تصرف آن را ندارد. در این مقاله ضمن بیان مفهوم‌شناسی کسب و کار، اهمیت و آداب آن از نگاه اسلام بیان می‌شود.
مفهوم‌شناسی کسب و کار
«کار» در لغت بر عمل، کردار و شغل انسان[1] اطلاق شده و در اصطلاح، فعالیت مستمری است که به تولید کالا یا خدمتی می‌انجامد و به آن دستمزدی تعلق می‌گیرد.[2] برخی صاحب‌نظران کار را سرچشمه انباشت ثروت و سرمایه و سرانجام رشد و شکوفایی جوامع دانسته و آن را استفاده انسان از نیروی مادی و معنوی خود در راه تولید ثروت یا ایجاد خدمات معنا کرده‌اند.[3] برخی دیگر نیز کار را مجموعه عملیاتی دانسته‌اند که انسان به کمک مغز، دست‌‌ها، ابزار و ماشین‌ها برای استفاده عملی از ماده روی آن انجام می‌دهد و این اعمال نیز متقابلاً در انسان اثر می‌گذارد و او را تغییر می‌دهند.[4] «کسب» نیز به معنای تحصیل، به دست آوردن و حرفه و شغل[5] و نیز طلب معاش و رزق با زحمت و محنت و طلب روزی برای اهل خود[6] آمده است. راغب اصفهانی آن را چیزی که انسان برای به دست آوردن بهره و منفعت دنبال می‌کند (مانند کسب مال)، معنا کرده است.[7]
اهمیت کار در اسلام
اسلام کسب و کار را واجب دانسته و برای افراد بیکار ارزشی قائل نشده است. خداوند تنها وسیله رسیدن انسان به خواسته‌هایش را کار و تلاش معرفی کرده است: «وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعی».[8] واژه «سعی» چند بار در قرآن به کار رفته که بیشترین کاربرد آن در معنای کار و تلاش است. آیات بسیاری بر اهمیت کار و تشویق به آن تأکید و تصریح کرده‌اند. همچنین آیات بسیاری به مشاغل انبیا و ملت‌های گذشته پرداخته‌اند که بیانگر اهمیت کار در اسلام هستند؛ مانند آیه 27 سوره قصص که از اشتغال حضرت موسی(علیه السلام) و کار کردن او برای حضرت شعیب(علیه السلام) خبر می‌دهد.[9] همچنین سوره انبیاء که از آموزش خیاطی به حضرت داوود(علیه السلام) خبر داده و آن را نعمتی برای انسان‌ها بیان کرده است.[10]
قرآن از کار و عمل صالح در کنار عزت الهی یاد کرده و فرموده است: «مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعا؛[11] هر که طالب عزت است [بداند که همانا در ملک وجود] تمام عزت خاص خدا [و خداپرستان] است». در سورۀ نبأ نیز هدف از آفرینش روز و روشنایی آن را تأمین معاش بیان می‌کند و می‌فرماید: «وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشا؛[12] روز را برای کسب روزی معیشت قرار دادیم».
اهمیت کسب و کار، به‌گونه‌ای است که با سرنوشت انسان پیوند خورده است. قرآن کریم در سوره مدثر سرنوشت هر کس را در گرو اعمال و کردار او می‌داند: «کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ رَهینَة».[13] همه این موارد بیانگر این واقعیت مهم، یعنی قوام و استواری جامعه به کسب و کار است و اینکه موفقیت و دستیابی به هدف، در سایه کار و تلاش حاصل می‌شود. تأمین معاش از نکات مهمی است که عقل بشری و آموزه‌های دینی بر آن تأکید ورزیده‌اند و برنامه‌ریزی برای آن، یکی از عوامل توسعه و رفع چالش‌های اجتماعی دانسته شده و مورد توجه بزرگان دین قرار گرفته و بر آن تأکید شده است و این مهم جز در سایه کار و تلاش به دست نمی‌آید. قرآن کریم در بیان نبوت حضرت صالح(علیه السلام) می‌فرماید: «خداوند شما را آباد‌کنندگان زمین قرار داد»؛[14] کنایه از اینکه نعمت‌هایی که خداوند بر روی زمین برای شما خلق کرد، نیازمند کار، تلاش و آباد کردن به دست شما انسا‌ن‌‌هاست.
در آموزه‌های اسلام و به‌ویژه قرآن کریم و میراث اهل‌‌بیت: تأکید فراوانی بر کار، تولید و اشتغال دیده می‌شود؛ به‌گونه‌ای که حتی زمامداران نیز به استفاده از دسترنج خویش به جای استفاده از بیت‌المال توصیه شده‌اند. پیامبر(صلی الله علیه و آله) قبل از بعثت و بعد از بعثت، هیچ‌گاه کار و تلاش را رها نکرد. قبل از بعثت به چوپانی و نیز تجارت اشتغال داشت و بعد از بعثت نیز در امور مختلف حتی در کارهای جزئی با اصحاب خود مشارکت می‌کرد؛ چنان‌که بنا بر بعضی گزارش‌ها در یکی از سفرها همراه عده‌ای از اصحاب، گوسفندی ذبح کردند. بعضی اصحاب ذبح و بعضی دیگر سلاخی و برخی پختن آن را بر عهده گرفتند. پیامبر(صلی الله علیه و آله) نیز جمع‌آوری هیزم برای پختن آن را بر عهده گرفت.[15]
کار و تلاش اقتصادی، افزون بر نقش مثبت در تعالی شخصیت انسان و کسب درآمد، توسعه و پیشرفت جامعه را به دنبال دارد. کار، منشأ اصلی تولید ثروت است. در بینش و تفکر اسلامی، کار خلاّق و مولد، منشأ کسب مال و درآمد و کلید استفاده از منابع طبیعی و خدادادی است. منطق فطرت نیز برای پدیدآورنده یک شیء، حق تصرف در آن را می‌پذیرد و او را مالک می‌شناسند. به همین جهت مالک اصلی و حقیقی همه موجودات، خداست. در بینش اسلامی، هر انسانی پس از کار مولد و مفید روی مواد طبیعت، می‌تواند مالک کالای تولید شده باشد و هیچ کس حق تصرف آن را ندارد. در این مقاله ضمن بیان مفهوم‌شناسی کسب و کار، اهمیت و آداب آن از نگاه اسلام بیان می‌شود.
مفهوم‌شناسی کسب و کار
«کار» در لغت بر عمل، کردار و شغل انسان[1] اطلاق شده و در اصطلاح، فعالیت مستمری است که به تولید کالا یا خدمتی می‌انجامد و به آن دستمزدی تعلق می‌گیرد.[2] برخی صاحب‌نظران کار را سرچشمه انباشت ثروت و سرمایه و سرانجام رشد و شکوفایی جوامع دانسته و آن را استفاده انسان از نیروی مادی و معنوی خود در راه تولید ثروت یا ایجاد خدمات معنا کرده‌اند.[3] برخی دیگر نیز کار را مجموعه عملیاتی دانسته‌اند که انسان به کمک مغز، دست‌‌ها، ابزار و ماشین‌ها برای استفاده عملی از ماده روی آن انجام می‌دهد و این اعمال نیز متقابلاً در انسان اثر می‌گذارد و او را تغییر می‌دهند.[4] «کسب» نیز به معنای تحصیل، به دست آوردن و حرفه و شغل[5] و نیز طلب معاش و رزق با زحمت و محنت و طلب روزی برای اهل خود[6] آمده است. راغب اصفهانی آن را چیزی که انسان برای به دست آوردن بهره و منفعت دنبال می‌کند (مانند کسب مال)، معنا کرده است.[7]
اهمیت کار در اسلام
اسلام کسب و کار را واجب دانسته و برای افراد بیکار ارزشی قائل نشده است. خداوند تنها وسیله رسیدن انسان به خواسته‌هایش را کار و تلاش معرفی کرده است: «وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعی».[8] واژه «سعی» چند بار در قرآن به کار رفته که بیشترین کاربرد آن در معنای کار و تلاش است. آیات بسیاری بر اهمیت کار و تشویق به آن تأکید و تصریح کرده‌اند. همچنین آیات بسیاری به مشاغل انبیا و ملت‌های گذشته پرداخته‌اند که بیانگر اهمیت کار در اسلام هستند؛ مانند آیه 27 سوره قصص که از اشتغال حضرت موسی(علیه السلام) و کار کردن او برای حضرت شعیب(علیه السلام) خبر می‌دهد.[9] همچنین سوره انبیاء که از آموزش خیاطی به حضرت داوود(علیه السلام) خبر داده و آن را نعمتی برای انسان‌ها بیان کرده است.[10]
قرآن از کار و عمل صالح در کنار عزت الهی یاد کرده و فرموده است: «مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعا؛[11] هر که طالب عزت است [بداند که همانا در ملک وجود] تمام عزت خاص خدا [و خداپرستان] است». در سورۀ نبأ نیز هدف از آفرینش روز و روشنایی آن را تأمین معاش بیان می‌کند و می‌فرماید: «وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشا؛[12] روز را برای کسب روزی معیشت قرار دادیم».
اهمیت کسب و کار، به‌گونه‌ای است که با سرنوشت انسان پیوند خورده است. قرآن کریم در سوره مدثر سرنوشت هر کس را در گرو اعمال و کردار او می‌داند: «کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ رَهینَة».[13] همه این موارد بیانگر این واقعیت مهم، یعنی قوام و استواری جامعه به کسب و کار است و اینکه موفقیت و دستیابی به هدف، در سایه کار و تلاش حاصل می‌شود. تأمین معاش از نکات مهمی است که عقل بشری و آموزه‌های دینی بر آن تأکید ورزیده‌اند و برنامه‌ریزی برای آن، یکی از عوامل توسعه و رفع چالش‌های اجتماعی دانسته شده و مورد توجه بزرگان دین قرار گرفته و بر آن تأکید شده است و این مهم جز در سایه کار و تلاش به دست نمی‌آید. قرآن کریم در بیان نبوت حضرت صالح(علیه السلام) می‌فرماید: «خداوند شما را آباد‌کنندگان زمین قرار داد»؛[14] کنایه از اینکه نعمت‌هایی که خداوند بر روی زمین برای شما خلق کرد، نیازمند کار، تلاش و آباد کردن به دست شما انسا‌ن‌‌هاست.
در آموزه‌های اسلام و به‌ویژه قرآن کریم و میراث اهل‌‌بیت: تأکید فراوانی بر کار، تولید و اشتغال دیده می‌شود؛ به‌گونه‌ای که حتی زمامداران نیز به استفاده از دسترنج خویش به جای استفاده از بیت‌المال توصیه شده‌اند. پیامبر(صلی الله علیه و آله) قبل از بعثت و بعد از بعثت، هیچ‌گاه کار و تلاش را رها نکرد. قبل از بعثت به چوپانی و نیز تجارت اشتغال داشت و بعد از بعثت نیز در امور مختلف حتی در کارهای جزئی با اصحاب خود مشارکت می‌کرد؛ چنان‌که بنا بر بعضی گزارش‌ها در یکی از سفرها همراه عده‌ای از اصحاب، گوسفندی ذبح کردند. بعضی اصحاب ذبح و بعضی دیگر سلاخی و برخی پختن آن را بر عهده گرفتند. پیامبر(صلی الله علیه و آله) نیز جمع‌آوری هیزم برای پختن آن را بر عهده گرفت.[15]
